суббота, 3 ноября 2018 г.

Tamaşa




"Yarım dəqiqədən də az vaxtın var". Siqnalı hiss edən kimi irəli atıldım. Düz birinci sıraya. Tərəf müqabilimi tapdım. İşin yarısı görülmüş sayılırdı. Sözlərdən istifadə eləmək olmazdı, həm də vaxt itkisiydi. Düsünməyə belə zaman yox idi. Mənə heç bir mətn verilməmişdi. Hər şey öz ixtiyarıma buraxılmışdı. Sərbəstdim...
Cəsarət üçün az qala birnəfəsə başıma çəkdiyim içkidən, ya həyəcandan səndələyirdim. Qaranlıqdaca yıxılmamaq üçün əlimi qırmızı üzlü oturacağın söykənəcəyinə uzatdım. O, yerindən tərpənmədən başını geri söykədi. Əllərim saçlarına dəydi. Əslində, kifayət idi. Saniyələr uçurdu. Tamaşada mənə ayrılacaq kiçik rolu məharətlə oynamışdım. Yerimə qayıda bilərdim. Bu zaman tərəf-müqabilim jest elədi - başını bir az da geri çəkdi. Saçları ovucumun içərisindəydi. Onları oxşamamaq yaxşı çıxmazdı. Əlbəttə, yarım dəqiqənin kuliminasiya nöqtəsi elə bu məqam idi. Mənim nəzərdə tutmadığım bu məqam. Barmaqlarımı açdım, sonuncu saniyədəcə ovucumu açıb onları yüngülcə sağa-sola apararaq sığalladım.
Vaxt bitdi.
Həyatım boyunca heç bir səhnəni bu dərəcədə fövqəladə oynamamışdım. Hiss olunmadan, yüngülcə hamıya təzim elədim. İçərimdə qəribə bir sevinc vardı. Həm də məyusdum.
Epizodik səhnələrin ən şahanəsini heç kəs görməmişdi...


пятница, 28 сентября 2018 г.

Pozitiv ağrı

Həmişə tamaşaya çıxarılmayan ağrıları sevmişəm, "qışqırmayan"ları, səsi çıxmayanları. Sənin bütün ağrıların susurdu. Yalnız söz örtüyünun altında gizlətdiyin hər şeyi görürdüm, bütün capıq izləri, yanıq yerləri, zədələr, cızıqlar. Çox idi. Lap çox. Bəziləri tanış idi, bəzilərini tanımırdım. Amma hamısı doğma idi, hamısı səndən xəbərsiz nəvaziş istəyirdi, hamısı çağırırdı, bizi gör, bizimlə danış, bizi sev. Ağrıları heç kəs sevmir. Zədəli adamlar uzaqdan maraqlıdırlar. Yaxınlaşanda o zədənin heç vaxt unudulmayan, heç vaxt unudulmayacaq ağrısından sənə də pay düşür, sən də zədələnirsən, yaralanırsan.
("Yara" elə "yar" sözündəndir, "yara"da yar var, yarmaq var. Bunu əslində hamı bilir, amma istəmir, lənət şeytana)ə
Sənin ağrılarını sevirəm. Arada pıçıldaşırıq. Sənin haqqında yalnız xoş sözlər deyirlər. Onlar da səni sevir. Heç fərqində deyilsənmiş. Sevilmək istəyirlər, amma ara-sıra inamsızlıqları baş qaldırır. Özlüklərində düşünürlər ki, ağrı kimin nəyinə lazımdır axı? O, əsərdə maraqlıdır. Uzaqdan. Başqasında. İnandırmağa gücüm çatmır. İnciyirəm, sonra da anlamağa çalışıram. Onları sevmək lazımdı. Həmişə. Onlar bu sevgiyə inanmayanda da...
Sən mənim heç vaxt çığırmayacağım, səssiz-səmirsiz ağrımsan...

среда, 26 сентября 2018 г.

İlişib qaldığım mənzərə


Sənin unutduğun yerdəyəm. Hələ də  qara, azacıq qıvrım, qısa saçlarını geriyə itələyən o dalğın baxışlı qadının maşınının pəncərəsinə baxıram. Az qala and içə bilərəm ki, orada səni görürəm. Üzbəüz oturmusan. Nə edəcəyini, nə deyəcəyini bilmirsən. Mənsə elə hey baxıram, baxıram. Avtomobil adi sürəti ilə gedir və mənim baxışlarım da pəncərəyə yapışmıs kimi sizi izləyir.

Tam mənə görə bir mənzərədir. Kənardan baxmaq. Görmək. Anlamaq. Hiss eləmək. Bundan o tərəfə az maraqlıdır. Əlbəttə, xoşbəxtlik də bundan o tərəfdədir. Bəlkə də, deyil. Yoxlamaq imkanından istifadə eləmək istəmirəm. Niyə? Bu sual məni qorxudur. Çünki bütün mümkün cavablardan başqa sanki mənim bilmədiyim, bilməkdən ehtiyat elədiyim başqa bir həqiqət var. Bu həqiqət mənim içərimdədir. Beynimin ən gizli qatlarından birində. Onu tapa bilsəm, bütün düzən dəyişəcək. Məsələ mənim bu düzənin dəyişməsini istəyib-istəməməyimdə deyil, ondan qorxmağımdadır. Qorxaqlara nifrət edirəm! Qorxularımdan qorxuram. Yaxşı, boynuma alıram, sükanı itirmək istəmirəm. Çünki sonra nəyin baş verəcəyini bilmirəm...

Qoy maşın getsin. Baxışlarımı çəkmək istəmirəm. Dəqiq bilirəm, onun içərisində mənim üçün hava və su kimi lazım olan nəsə var. Olmasa, qalmazdım. Sadəcə, o nəsənin nə olduğunu bilmirəm...
Qadın başını qaldırıb, bircə dəfə üzümə baxsa, başa düşəcək. Amma onun başı bədbəxt taleyi barədə kədərli düşüncələrə qarışıb. Bir az da ağlı... o söz.

Sən özünü itirmisən, hərdən cəsarətini toplayıb sözə başlamaq istəyirsən, arada rabitəsiz cümlələrlə danışırsan da. Qadın tam başa düşmür, sadəcə, mexaniki şəkildə cavab verir, onu danışdıran qürürudur, hər vəchlə vəziyyətinin yaxşı olmadığını gizləmək istəyir.

Sən kədərini və yüngülvari məyusluğunu ozünlə götürub düşəcəksən, o da öz malikanəsinə qayıdacaq. Bax məhz bu aralıqda hansınızın yanında olacağıma qərar verə bilmirəm...

Avtomobili saxlamayın. Yolda qalmaq istəyirəm. Sizinlə...

09.2018
(Konspirativ məqsədlərlə bir detalı dəyişdim, ikisini isə çıxardım orijinaldan)

Xoş gündə yazılan yazı


Ağrı və kədərdən yoğrulduğunu düşündüyümüz ömrümüzün böyük bir qismini əslində hissiz yaşayırıq. Yəni xatırladığımız "ən"lərin içində yalnız sarsıntılar parlaq, rəngli, böyük görünür. Gözə girir deyək. Hə, indi düşünürəm ki, bir az da haqsızlıqdı - elə bil ağrının, qüssənin, kədərin, sarsıntının antonimi yoxdur. Heç bir pozitiv enerji daşıyan söz onlarla rəqabətə girə bilmir, elə  ill cəhddəcə uduzur. Məsələn, mən "faciəvi" sözünün daşıdığı energetikanı heç bir xoşbəxt sözcüklə əvəz edə bilmirəm. Tərəzinin gözləri arasında balans pozulur. Sevinc sanki həmişə və hər yerdə kədərə uduzur.

Stop!.. Birinci etiraz:

Bu mövzuda nə qədər obyektiv ola biləcəyimi düşünürəm və əks arqumentləri sözə köçürə bilmirəm. Uduzan, bəlkə də, sevinc deyil. Elə mənəm.

Stop! İkinci etiraz:
Dərhal başlangıca qayıtmaq istəyirəm. İnsan həyatında barmaqla sayılası günlər olur ki, onlarla bütün ağrıları, kədəri, xroniki yorğunluğu, ümidsizliyi ört-basdır eləmək olur. Ört-basdır çox yumşaq oldu. Məsələn, elə günlər olur ki, deyirsən: bunun üçün hər şeyi yaşamağa dəyərdi - ağrını da, kədəri də, ümidsizliyi də, yorğunluğu da.

16.07.2018

воскресенье, 16 сентября 2018 г.

İki fincandan biri

İki fincana çay süzdü. Bəlkə də, qəhvə. Dəqiq xatırlamıram. Belə xatirələr həmişə yayğın olur. Dumanlı. O vaxt hər şey bir az dumanlı idi. Beynim də. Havada nəsə vardı. Yox, yolda, ona aparan yolda, taksidə, maşının pəncərələrindən dəyisən mənzərələrdə, sürücüdə, ya elə açıq pəncərədən icəri dolub azacıq uzanmış saçlarımı oynadan havada.
"Mahnının səsini alın" qısqırmışdım, yadımdadı. Və dərhal da başqa bir gün (yox, bu dəfə gecədə) başqa bir taksini xatırlamısdım. Həmin sürücüyə də çığırmışdım. Ona aparan yollarda səbrim həmişə daralırdı. Həmişə deyəndə... Cəmi iki dəfə. Birinci taksidə yanımdaydı. Yolu unutmuşdum. Bircə qulağıma nələrsə pıçıldayan səsini eşidirdim. Yol istədiyi qədər uzana bilərdi. Mənzil ağlımın ucundan da keçmirdi. Bütün ömrümü beləcə yolda - heç yana çatmadan, hara, niyə getdiyimi düşünmədən keçirə bilərdim...
İki fincana çay süzdü. Ya da qəhvə düzəltdi. Yox, qəhvə, deyəsən, sonra olacaqdı. Və söhbət qəribə bir şəkildə intihara bağlanacaqdı. Ya da intihar qəhvəyə. Xatırlamıram (Vacib də deyil. Ağır mövzudur. Bu movzuda söhbətləri də xatırlamaq ağrılı ola bilər. Ağrı onsuz da var. Artırmayaq. Çayı düşünək. Çünki seçim etməliyik).
İki fincana çay süzdü. Mənə sarı dönüb gülümsədi. "Birində zəhər var" dedi, - ikisindən birini seçməliydim. Elə dedi ki, elə bil çayı mürəbbə, ya zefirlə içəcəyimi soruşur.
Deyəydim gərək. Deyəydim ki, həmişə xoşbəxt bir anımda ölmək istəmişəm. Üzumdə də təbəssüm.
Amma hər şeyi unutmuşdum. Arzumu da.
Bircə mənə gülümsəyərək zəhər təklif edən və o zəhəri son qurtumunadək icməyə hazır olan adam vardı. Xoşbəxtlik də budur. Qalan hər şeyi unutmaq...

воскресенье, 26 августа 2018 г.

Sondan əvvəlki məktub

Adamlar var ki, itirməyi sevirlər. Yox, itirməyi yox, riskə getməyi deyək. Meydan oxumağı. Yüz faiz itirəcəklərini bilə-bilə başqalarına, taleyə və bəlkə də, özlərinə sübut eləməyi ki, başqa cür də ola bilər, başqa cür də mümkündür. 
Biz necə də oxşayırıq, hə?.. 

Ayrı vaxt olsa, bu qənaətə sevinərdim. İndi yox. Heç cür alınmır. Əksinə, təəssüflənirəm. Adam bu qədər cığal, tərs, bu qədər asi olmamalıydı. İtirməkdən bir az da olsa qorxmalıydı. Səhv eləməyi və səhvləri
ni bu qədər sevməməliydi...

Biz nə qədər fərqliyik - mən sirri sevmirəm. Çünki bilirəm, sirrin ömrü açılana qədərdir. Və ən pisi, mən onu mumkün qədər tez açmağa istəyirəm. O məni narahat edir. Kənar təsirlərlə narahat olmağı sevmirəm. Sirr açılanda isə adətən adamlar məyus olurlar. Bəlkə, ona görə ki, qarşıdakı hədəf qeybə çəkilir, məqsəd ömrünü bizə bağışlayır. Bəlkə də, məsələ başqadır. Məsələn, məlum olur ki, kəşf elədiyin çox adi, sıradan, xırda, bəlkə də, mənasız bir həqiqət imiş və sən bu həqiqətin arxasınca düşmədən də yaşaya bilərdin. Zamandan daha çox gözləntilərinə heyfin gəlir. Sən nəsə irreal, sehirli, mürəkkəb bir şey gözləyirdin. Əvəzində isə...

"Adətən belə olur" deyib özümü sığortalamaq istəyirəm. İtirəcək heç nə olmayanda sığortalanmaq xoşuma gəlir. Risk ehtimalı olmayanda. Süni risk vəziyyəti yaradırsan. Bu da bir cür beyin qumarıdır.

Anlamağa çalışma. Bəzən anlamaq heç nəyə yaramır.

Təəssüf ki, başqa cür mümkün olmur. Anlamaq bir az da sevməməkdir. Biz anlamadığımız adamları daha rahatlıqla sevirik. Onlarda özümüzü görmürük deyə...

пятница, 10 августа 2018 г.

Manifest

Bütün sualların cavabı olacam,
sadə, səssiz, qəti.
Bütün ağrıların xitabı olacam,
güclü, cəsur, mətin.
Bütün yollarından uzaqda olacam,
cəmisi bir ağac – bir addım.
Bütün uzaqlardan yaxında olacam,
çağırsan, yenə də qayıdam.

Əlçatan, ünyetən olacam,
bütün qadınların yerinə.
Atıb gedənlərin,
sevməyənlərin,
unudanların yerinə…

Tənzif ömrü


Bir az bal olacam, bir az şanı,
Bir az arı olacam.
Hərdən ağbəniz, hərdən əsmər,
Sarışın olacağam.

Bir az buz olacam, bir az atəş,
Bir az adam olacam.
Hərdən dost olacam, hərdən...
yad qadın olacağam.

Bir az dəyişəcəm yerimi,
Bir az yerimdə olacam.
Hərdən yanında, hərdən uzaqda -
Evimdə olacam...

Bir az az olacam, bir az çox,
Bezməyəsən...
Bir gün yox olacam
sən sağalınca
Sezməyəsən....

Süleyman peyğəmbərə

Süleyman, yazda yarpaqların çarmıxa çəkdiyini görəndə anladım
yay onların yaşıl qanını içəcək
payız onları canını yandıracaq
qışda gövdə yas tutacaq qoynundan uçurduğu bala quşcuğazlara.
Onların səsini eşitmədim.
Amma mən arzumu kagıza yazıb goyə qaldırmışdım,
Ya göydən çəkib, yerə endirmişdim çərpələng kimi.
Dan yerinin şəfəqində qızarmışdı sapı. İpin əllərimdə cizdiyi izlərdə birgə
itmişdi bütün sirr.
İndi vacib deyil... Tanrı bilir...
İndi qaranquşlar başqa taxtapuşlara uçur,
evimin başı üzərindən.
Çığırıram: axmaqlar, hara gedirsiz, bütün həyətlərə gəlir bahar.
Cavabında nəsə oxuyurlar oz dillərində.
Süleyman, bəlkə, məni söyürlər
hər il soyuqdan qorxub ucan
vətən xainləri...
Bilirsən, mənim də üzuyüm vardı,
İki manata almışdım bir dükandan
Rəngi dəyişirdi - yaşıl, qara, çəhrayı, bənövşəyi.
Dünyanın ən böyuk sehri yazılmışdı üstündə - Love yəni sevgi.
Sən ingiliscə bilirsən?
Dörd hərfin birini atırlar gözgörəsi,
Kimsə kimisə atır, aydındır,
kimsə azalır ki, kimsə artsın, çoxalsın.
Amma nə varsa, bizim sevgimizdən gedir, Süleyman.
Bizim ömrümüzdən kəsirlər o bir hərfi...
Vacib deyil...
Süleyman, ağaclara de o ki, yaz gəlir

Gecə serenadası

Kölgəyə sevinən fənəri qısqanır küləklər.
Söndürmə sonuncu ümidi...
Qoy çəkək bu yükü.
Ciyərlərin yükü bir nəfəs.
Bir nəfəs... Nəfəslik...
Nə yaman təmizdi...
Təmizdi... hava...
Nəfəslik açılsa...
Yatıblar dostlarım...
Dostlarım yuxuda...
Şəhərə layla tək yayılır kəlmələr...
Mən... səni... Sevirəm... Mən... səni... Sevmirəm...
Gülüşlər tökülür hansısa binadan
Göz yaşı yığırlar yollardan adamlar...
Yatıblar dostlarım,
Dostlarım yuxuda...

Yellənir pərdələr otaqdan küçəyə.
Yığmıram süfrəni. Hardansa ditdili
uzanır qolumun üstünə
Didib tökür məni...
Qolumu çəkmirəm...
Köynəyin açılır hardasa.
Sancaqla. Görürəm.
Sancaqla, görməyim...
Yadıma düsürsən...
Danışa bilmirəm...
Yatıblar dostlarım,
Dostlarım yuxuda...

среда, 7 февраля 2018 г.

Çiçək-böcək

(2011, hekayə)
Bəzən bütün axmaq təsadüflər üst-üstə gəlir. Niyə belə düşündüyünü özü də bilmirdi. Axı həmin gün bircə təsadüf olmuşdu. Amma nə dəxli var. Əhvalı yerində deyildi. Dəqiq olan bu idi...
Gecə zəng səsinə oyandı. Nömrəyə baxdı və təəccüblənmədi. Əslində, təəccüblənməli idi. M heç vaxt bu saatda onu axtarmayıb.
- Heç bilirsən saat neçədi? – qəzəbli kişi səsi eşidildi.
- Yox.
- Bir bax da saata.
- İkiyə qalır, - səsi özünə də yorğun gəldi. Yuxulu adam başqa necə danışa bilərdi ki?
- Bu vaxt adama mesaj yazarlar?
- Vallah, mən...
- Olan-qalan ağlınızı da itirmisiz e... – dedi M. və telefonu qapadı.
İmkan olsa, izah edəcəkdi ki, üç saat əvvəl yazdığı mesaj şəbəkədəki nasazlıq üzündən ona yalnız indi çatıb. Amma imkan düşmədi. Daha doğrusu, M. imkan vermədi, o da izah eləmədi. Bir də, izahat nəyi dəyişəcəkdi ki?..
Üzünü yumaq üçün hamama keçdi. İşığı yandıranda xışıltı eşitdi, boylandı – qara, iri bir böcək divara qısılmışdı. Ona gülümsədi: sən də işıqdan gizlənirsən, hə? Böcək cavab verə bilsəydi də, susacaqdı yəqin. Gizlənən adətən səsini çıxarmır axı.
Fikirləşdi ki, adamlar azmış kimi indi də böcəkləri narahat edir. Ağlıma gələn fikirdən ləzzət aldı. Hər halda, gülümsəmək bacarığını hələ itirməyib – bu, yaxşıdı. Yəqin ki, yaxşı olan yalnız buydu.
Bir neçə saat yerinin içində o üz-bu üzə çevrildi. Səhər işə getməliydi. Amma getməyəcəkdi yəqin. Yəqin – o heç vaxt heç nəyi yəqin bilmirdi. Yox, dəqiq bildiyi şeylər vardı, amma ən dəqiqi buydu ki, heç vaxt nə edəcəyini əvvəlcədən dəqiq bilmir...
Dayanacaqdakı yeganə - üstündə taksi işarəsi olmayan maşına yaxınlaşdı. Qapını açdı və soruşdu:
- Hansı tərəfə gedəcəksiniz?
- Cəhənnəmə, - dedi bəyənmədiyi yumşaq və yapışqanlı səs, istəyirsən, səni də aparım.
X. səslərə həssas idi anlaşılan. Özünəinamlı, azca xırıltılı səsləri sevirdi. Amma bunun – bu oğlanın ona, onun zövqünə nə dəxli vardı axı?
özünü arxa oturacağa atdı.
- A bala, hara gedirsən axı?
- Cəhənnəmə, özünüz dediz ki.
Oğlan başını yellədi:
- Dəli əlinə düşdük də.
- Düz tapmışınız. Cəhənnəmə təkcə dəlilər getmək istəyər də. Ya da dəlisovlar. Fərqi yoxdu. Onlar üçün cənnət maraqsızdı – orada həddindən artıq sakit keçir - əlbəttə, müqəddəs kitablarda yazılanları nəzərə alsaq...
Başqa vaxt olsa, soruşardı, belə cavan, qəşəng oğlanın cəhənnəmdə nə işi var. Amma soruşmadı. Həm də eyni sualı cüzi dəyişikliklə ona da ünvanlaya bilərdilər axı. Başqa vaxt olsa, deyərdi: elə Allah bizim həyatımızı ona görə cəhənnəmə çevirib ki, başqa cür yaşamaq istəmirik, bacarmırıq, başqa cür bizə maraqsızdı. Demədi, indi başqa vaxt deyildi...
- Yaxşı, hara gedəcəyik axı?
- Nə bilim, baxın da. Prinsipcə, getmək istədiyim xüsusi bir yer yoxdu. Yaxşı olar, tanımadığım yer olsun.
- Oldu, - dedi cavan oğlan.
Güzgüdən onun üzünə baxdı X. Hə, qəşəng idi, ağıllı gözləri vardı, üzündə də qəribə işıq. Deyəsən, uşaqların üzü belə nurlu olur. Deyəsən. Unutmuşdu. Çoxdandı uşaq üzü görmürdü elə bil.
- Sənin neçə yaşın var, - soruşdu.
- Necə verərsən?
- Yox, bu olmadı. Şablon danışırsız.
- Yəni bəsit demək istədiz? Axı sual da standart idi.
Hə, ağıllıdır, hazırcavabdır, üstəlik, haqlıdır. Belə də dedi:
- Doğrudu. Bəs indi hara gedirik?
- Cəhənnəmə bənzəyən bircə yer tanıyıram.
- Deməli, getdik.
Əlavə sual vermədi. Uzaqbaşı.. Yox, elə adama oxşamır. Amma nə bilmək olar...
Oğlan sanki hiss elədi, “sən”dən “siz”ə keçdi:
- Qorxmayın, sizinlə bağlı heç bir planım yoxdu. İstədiyiniz vaxt çıxıb gedə bilərsiz...
Ev geniş idi. Təmiz, səliqəli. Cəhənnəm belə olmur axı deyəsən. Bu fikrini də hündürdən söylədi. Oğlan ilk dəfə gülümsədi:
- Nə içəcəksən?
- Alkoqolsuz bir şey.
- Mən alkoqolu nəzərdə tutmurdum da. İndi sənə məsləhət deyil.
- Niyə? Pis görünürəm?
- Hələ ki yox... Deməli, kofe. Yoxsa çay?
- Hə, çay. Yəqin ki, mürəbbə, limon, kəklikotu və mixək olmayacaq.
- Bağışla da.
- Onda kofe. Zəhmət olmasa, südlü... Əllərimi yuya bilərəm?
Hamamda da hər şey səliqəli idi.
- Sizdə böcək olur?
- Böcək? Hmm... Mən tək qalıram əslində. Amma bu gün hər şey ola bilər.
- Bu gün böcək mənəm. Oxşayıram?
Oğlan qəribə bir tərzdə ona baxdı. Bu, adət elədiyi həris kişi baxışı deyildi. X. anladı ki, bir az da belə davam eləsə, ona vurulduğunu uyduracaq. Amma bunun nəyi pis idi axı? Əksinə, indi ən yerinə düşəni buydu.
Otağa keçdi. Divanda oturub, qəhvəyi gülləri olan müşəmbəyə, masanın üstündəki kofe fincanlarına, sağ küncdəki balaca, köhnə televizora, asılqandakı zolaqlı köynəklərə, ağ tül asılmış pəncərələrə baxdı. Özünü rahat və xoşbəxt hiss elədi:
- Sənin adın nədi?
- Hansı adı xoşlayırsan? – elə bil bayaq cəhənnəmə getmək istəyən adam deyildi. Deməli, cəhənnəm təklik imiş.
Ağlına eyni hərflə başlayan adlar gəlirdi – Mahir, Məcid, Mehman.
- Məcid.
- Yaxşı, Məcid olsun. Sevgilinin adıdır?
- Yoox, - düzünü deyirdi, əslində, sevgilisi-filanı yoxdu. M? O, sevgli deyildi ki, doğmaydı, əzizdi. Onu sevirdi, heç kəsi sevmədiyi qədər sevirdi, amma sevgili deyildilər. – Sevgilim yoxdur, - dedi.
- Yalan danışma, Məcid gülümsədi.
- Az gülümsə. Təbəssümünü sevə bilərəm.
 Hə, onu sevmək istəyirdi. Sadəcə, sevmək. Bir neçə saat elə-belə yanında oturmaq. Uzağı, başını çiyninə söykəmək. Başqa heç nə. Heç nə? Axı qadınlarda istək elə bunlardan sonra yaranır. Yoox. Bu günü belə korlamaq olmazdı.
- Qalmaq istəyirsən?
- İstəyirsən, qalım?
- Hə.
Səsində ehtiras-filan yox idi. Ya da X.-yə belə gəldi.
- Birdən...
- Heç nə olmayacaq, - dedi onun Məcidi, - Əlbəttə, sən istəməsən.
- Elə məsələ budur da... Mən...
Susdu. Günü korlamaq istəmədi.
- Bilirsən, nə istərdim? Səhərədək burda qalım.
- Aramızda da heç nə olmasın?
- Hardan bildin?
Məcid gülümsədi:
- Qorxma, bilmədiyim şeylər də var.
- Məsələn, mənim adım. Rəna olsun.
- Yox, mən gerçək adını bilmək istəyirəm. Adamın həyatında heç olmasa bir dəfə gerçək nəsə olmalıdı, ya yox?
- Xumar.
Məcid yenə gülümsədi, yaxına gəldi. Xumar elə bildi ki, indicə onu qucaqlayacaq. Həyəcanlandı. Oğlan masanın üstündən “Kent” qutusunu götürdü və yalnız bundan sonra soruşdu:
- Etirazın yoxdu ki?
- Yox.
- Yəqin, çəkmirsən.
- Çəkirəm, amma gecələr. Məcid özü də bilmədən onun gözünün içinə necə baxdısa, Xumar bir anlıq özünü itirdi.
- Deməli, hamı yatandan sonra. Amma indi gecə deyil.
Xumara elə gəldi ki, dəli olur. Qəfil bu oğlanın sevgisini qazanmağı elə istədi ki. Onunla küçədə yanaşı gəzmək, teatra getmək, birgə şam eləmək... Tez də özünü ələ aldı, “ağıllı ol”, - dedi özünə: “ağıllı ol, yalançı ümidlər yaratma içində, hər şeyi məhv eləmə”...
Amma gec idi. Hər şey məhv olmuşduBeynindəkiləri gizləmək üçün gülümsədi.
- Niyə gülürsən?
- Səndən xoşum gəlir.
- Görürəm.
Bundan sonra nə olmalıydısa, o da oldu. Bəlkə, lazım deyildi, amma oldu.
ayrılanda Məcid onun yanağından öpdü. Söz verdilər ki, tezliklə görüşəcəklər. Hər ikisi səmimiydi, amma elə qapı bağlananadan sonra ikisi də anladı ki, heç nə təkrar olmayacaq.
X. gecə yata bilmədi, hamama keçdi. Böcək yox idi. Soruşmaq istədi ki, sən də getdin. Soruşmadı. Bu, çox kədərli olardı.
Bəs çiçək? Çiçək assosiasiyası hardandı beynində? Tül pərdələr? Süfrə? Yoxsa döşəkağı? Yoox. Yadına düşdü. Bu, mahnıydı. Son günlər ən çox dinlədiyi mahnı. Gülümsədi və öz-özünə təkrarladı: “Sen aşkı çiçek-böcek, güneş-bulut sanmışsın”...
Səhər nə olacağını dəqiq bilmirdi. Bir şeydən başqa, özünə bir dəstə çiçək alacaqdı. Vəssalam...

пятница, 5 января 2018 г.

Kafka, Borxes, Şopenhauer (şərti ad)

(roman haqqında romandan parça)



O gün kitab oxuyurdu. Mən qapıdan içəri girəndə başını qaldırdı, gülümsədi, əli ilə işarə etdi ki, oturum. Kitabı masanın üzərinə qoydu və təxminən belə bir söhbətimiz oldu: 
 - Deyir, biz haqqında heç nə bilmədiyimiz şeyləri sevirik. 
 - Yalandı.
 - Bilirsən kim deyir? 
 - Yox. Nə fərqi? 
 - Sənin cəmi bir-iki hekayəsindən sevdiyin Borxes.
 - Sonra nə deyir?
 - Deyir, bu sıraya Şopenhauerin 6 cildliyi də aiddir, o altıcildlik ki, sonadək oxunmayacaq.
 - Mən Şopenhaueri sevmirəm.
 - Sən fəlsəfəni sevmirsən, çünki sənə qəliz gəlir. 
 - Hə də. Bilmədiyim şeyləri sevə bilmərəm. Tanımadığım adamları da. 
 - Amma fransız dilini sevirsən.
 - Nə dəxli axı?
 - Bilmirsən bu dili...
 - Sən niyə həmişə qalib gəlirsən mənə? 
- Sən istənilən qədər əks-arqument gətirə bilərsən. Amma istəmirsən.
 - Niyə?
 - Adi bir səbəbdən. 
 - Ona görə ki, çox ağıllısan? Ya çox oxumusan?
 - Yox, bir az məntiqim var, vəssalam. Sadəcə, sən əsl qadınsan.
 - Yəni?
 - Məğlub olmağı sevirsən.
 Onun əminliyi məni özümdən çıxarırdı. Yox, o özündən razı deyildi, sadəcə, məni çox yaxşı tanıyırdı. Bilmirəm haradan, necə... Amma tanıyırdı. Bu yaxşı idi, amma eyni zamanda mən qorxurdum. Mənə elə gəlirdi ki, o hər şeyi hiss edir, deyə bilmədiklərimi də...
 Bundan sonra o, yəqin ki, könlümü almalı idi, çünki incidiyimi sezməyə bilməzdi. Amma eləmədi. Borxes, Kloun, birotaqlı ev... Nədir axı, bunlar olmadan mənim romanım yazıla bilməz? Nədir bu oyunların mənası? Mən əsəri bitirəcəm, bu mənim üçün vacibdir və hər şey unudulacaq. Yox, unudulmayacaq, amma bitəcək. Bu otaq, bu adam, bu söz qovğaları, onunla aramızda gizli gedən nüfuz savaşı...
 - Yorulmuşam, - dedim.
 Gəldi, başımın üstündə dayanıb zəndlə üzümə baxdı:
 - Özünü incidirsən, çox incidirsən, - dedi. 
 - Mənə lətifə danış. 
 - Nağıl olar?
 - Olar. 
 - Biri vardı, biri yoxdu, bir qəsr vardı, içində də bir şahzadə qız. Bilmirdi ora necə düşüb, hardan gəlib, bilmirdi, niyə başında tac var, sadəcə, bir gün gözünü açıb özünü bu qəsrdə görmüşdü. Nə pəncərəsi, nə qapısı olan bir qəsrdə...
 - Bu, Kafkanı xatırlatdı.
 - Bəlkə, Kafkaya da bu nağılı danışmışdılar.
 - Hə, amma Kafka o qızı çıxara bilmədi. 
 - Dayan da, imkan ver, nağılımı danışım. 
 - Əvvəl bunu denən, o qız qəsrdən çıxdı, ya yox? 
 - Səbrsizsən... Sənə nağıl danışmaq olmur. Amma neyləməli, biz strukturu dəyişməli olacağıq.
 - Borxes, struktur, Kafka... Sən necə Klounsan axı?
 - Bax, bayaqkı sualını unutdun. 
 - Yaxşı, nağılın sonunu danış.
 - Hə, qız çox əzab çəkirdi təklikdən. Hər gün divarların kərpiclərinin arasında laxlayanını tapmaq istəyirdi, oradan çıxmaq üçün balaca da olsa, bir dəlik axtarırdı. Yox idi.
 - Sonra?
 - Sonra yoruldu və yatdı, oyananda gördü ki, şahzadə deyil, qəsr yoxdu, əvvəl harda yaşayırdısa, elə ordadır. Qəsri isə sanki yuxuda görmüşdü. 
 - Amma bu, yuxu deyildi də, hə?
 - Deyildi...